Hàng năm, ngành xây dựng toàn cầu sản sinh ra khoảng 2 tỷ tấn chất thải xây dựng, chiếm khoảng một phần ba tổng lượng chất thải trên thế giới. Trong khi nhiều nước đang phát triển mạnh mẽ hoạt động tháo dỡ tuần hoàn để biến chất thải thành tài nguyên, Việt Nam vẫn đang để lãng phí một ‘mỏ vàng’ với giá trị kinh tế hàng trăm tỷ USD. Bài viết dưới đây sẽ phân tích những thách thức và cơ hội của ngành tháo dỡ tuần hoàn tại Việt Nam.
Mục lục
Tháo Dỡ Tuần Hoàn: Hướng Đi Mới Trong Ngành Xây Dựng
Phương pháp “tháo dỡ tuần hoàn” đang trở thành một phần quan trọng của nền kinh tế tuần hoàn. Khác với phá dỡ truyền thống, việc tháo dỡ tuần hoàn chú trọng vào việc thu hồi tối đa các vật liệu để tái sử dụng hoặc tái chế. Theo ước tính từ UNEP và GlobalABC, mỗi năm ngành xây dựng thải ra gần 2 tỷ tấn chất thải. Điều này đang trở thành một vấn đề ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt với mục tiêu giảm thiểu phát thải toàn cầu. Ở châu Âu, vật liệu tái chế chỉ chiếm khoảng 18% tổng đầu vào xây dựng, trong khi Việt Nam cần nhanh chóng chuyển đổi để đạt được những tiêu chuẩn này.
Tiềm Năng Kinh Tế Từ Phế Thải Xây Dựng
Việt Nam đang đặt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Với nền kinh tế mở cửa và phụ thuộc vào vốn đầu tư nước ngoài, việc nhanh chóng phát triển ngành công nghiệp tháo dỡ tuần hoàn sẽ giúp tạo ra nhiều cơ hội kinh doanh cho các doanh nghiệp trong quá trình xây dựng bền vững. Theo World Green Building Council, tòa nhà tuần hoàn phải tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên và giảm thiểu chất thải trong suốt vòng đời. Điều này đã trở thành một xu hướng quốc tế mà Việt Nam cần thay đổi để cạnh tranh.
Trở Ngại Trong Việc Tái Chế Chất Thải Xây Dựng
Báo cáo từ Đại học Liège và Đại học Xây dựng Hà Nội cho thấy tỷ lệ tái sử dụng và tái chế chất thải xây dựng hiện tại rất thấp. Chỉ khoảng 10% trong tổng số chất thải xây dựng được tái sử dụng, còn lại phần lớn bị chôn lấp. Đặc biệt tại Hà Nội, mỗi ngày phát sinh khoảng 3,000 tấn chất thải xây dựng, trong đó tới 55% là xử lý không chính thức. Vấn đề này chủ yếu xuất phát từ việc thiếu quy định và tiêu chuẩn kỹ thuật cho việc tháo dỡ và sử dụng vật liệu tái chế.
Tính đến nay, nhiều mục tiêu về chất lượng vật liệu tái chế vẫn chưa được triển khai hiệu quả. Phí tổn cho nhân công và thiết bị tháo dỡ có chọn lọc cũng cao hơn đáng kể so với phá dỡ thông thường. Thị trường cho các vật liệu xây dựng thứ cấp còn sơ khai, dẫn đến thiếu niềm tin từ nhà đầu tư.
Khuyến Khích Phát Triển Ngành Công Nghiệp Tháo Dỡ Tuần Hoàn
Để khai thác tiềm năng từ ‘mỏ vàng’ chất thải xây dựng, cần có sự thay đổi mạnh mẽ trong chính sách và quy định. GGGI đang hỗ trợ Việt Nam trong nhiều lĩnh vực chiến lược, bao gồm cả việc thúc đẩy đầu tư xanh và xử lý chất thải. Lộ trình phát triển cần bao gồm việc xây dựng khung pháp lý cho việc tháo dỡ tuần hoàn và khuyến khích các dự án sử dụng vật liệu tái chế.
Việc áp dụng mô hình chứng nhận “sẵn sàng cho tương lai tuần hoàn” là cần thiết để tạo động lực cho nhà đầu tư. Đồng thời, cần có các chương trình đào tạo nguồn nhân lực chuyên sâu trong lĩnh vực tháo dỡ tuần hoàn nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh cho ngành xây dựng Việt Nam.
Tóm lại
Việc phát triển ngành tháo dỡ tuần hoàn tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức nhưng cũng mở ra những cơ hội đáng kể cho doanh nghiệp. Để không bỏ lỡ cơ hội ‘khai thác mỏ vàng’ từ chất thải xây dựng, Việt Nam cần nhanh chóng thay đổi chính sách, xây dựng cơ sở hạ tầng và nâng cao năng lực nhân lực trong lĩnh vực này.
