Công tác giải ngân vốn đầu tư công trong năm 2025 đang tiến vào giai đoạn quyết định, nhưng nhiều địa phương được coi là “đầu tàu” kinh tế vẫn rơi vào tình trạng chậm tiến độ, với tỷ lệ giải ngân dưới mức trung bình cả nước. Đến tháng 9 năm 2025, tổng số vốn giải ngân chỉ đạt khoảng 440.402,3 tỷ đồng, tương đương với 50% kế hoạch. Trong bối cảnh đó, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu các địa phương tăng cường nỗ lực nhằm đảm bảo tiến độ, tránh hụt hơi trên đường băng tăng trưởng.
Mục lục
Tình hình giải ngân vốn đầu tư công đến tháng 9 năm 2025
Theo báo cáo từ Bộ Tài chính, đến cuối tháng 9 năm 2025, tổng vốn đầu tư công đã giải ngân được khoảng 440.402,3 tỷ đồng, đạt 50% kế hoạch được giao bởi Thủ tướng Chính phủ. Kết quả này cao hơn 4,5 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 444.188,3 tỷ đồng cần được giải ngân trong ba tháng cuối năm, cho thấy áp lực lớn đối với các địa phương trong việc thực hiện các dự án đầu tư.
Tốc độ giải ngân vốn đầu tư công trong những tháng gần đây đã có sự cải thiện rõ rệt. Từ 36% vào tháng 6, tỷ lệ này tăng lên 43,9% vào tháng 7, 46,3% vào tháng 8, và đạt khoảng 50% vào tháng 9. Mặc dù có những tiến bộ nhất định, Bộ Tài chính cho biết tiến độ vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu “bứt tốc”, đặc biệt là ở các địa phương như TP.HCM, Hà Nội, Đồng Nai, Hưng Yên và Cần Thơ, nơi có quy mô vốn lớn.
Những nguyên nhân chậm giải ngân
Các địa phương gặp khó khăn trong việc giải ngân vốn đầu tư công chủ yếu do chậm hoàn thiện thủ tục đầu tư, khó khăn trong giải phóng mặt bằng, thiếu nguồn vật liệu xây dựng và ảnh hưởng từ quá trình sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Đặc biệt, nhiều địa phương chưa kịp hoàn thiện hồ sơ để giải ngân lượng vốn bổ sung từ nguồn tăng thu ngân sách trung ương năm 2024 được giao giữa năm 2025.
Để khắc phục tình trạng này, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chỉ đạo tại công điện về điều hành ngân sách cuối năm 2025. Thủ tướng yêu cầu các địa phương coi việc giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị trọng tâm và kiên quyết cắt giảm, điều chuyển vốn khỏi các dự án chậm tiến độ. Ông cũng nhấn mạnh đến việc xử lý trách nhiệm của người đứng đầu nếu không hoàn thành kế hoạch.
Tình hình giải ngân tại TP.HCM
Tại TP.HCM, nơi có quy mô vốn đầu tư công lớn nhất cả nước với kế hoạch hơn 118.984,8 tỷ đồng, đến tháng 9, thành phố này mới giải ngân được khoảng 57.998 tỷ đồng, đạt 48,8% kế hoạch. Các dự án hạ tầng trọng điểm như Vành đai 3, Metro số 2 đều gặp khó khăn, chủ yếu do vướng mặt bằng và thiếu nguồn vật liệu.
Ông Nguyễn Xuân Hiệp, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại dịch vụ thi công cầu đường Hồng An, cho biết: “Dù nhiều vướng mắc dần được tháo gỡ nhưng thực tế việc thiếu vật liệu xây dựng và thời tiết bất lợi đang ảnh hưởng lớn đến tiến độ thi công.” Để đạt mục tiêu giải ngân 95% trong năm nay, TP.HCM đã triển khai chiến dịch “90 ngày đêm giải ngân”.
Hà Nội và các địa phương khác
Tại Hà Nội, tổng kế hoạch vốn được Thủ tướng giao là 87.130 tỷ đồng, tuy nhiên đến cuối tháng 9, tỷ lệ giải ngân chỉ đạt 45,1%. Các dự án giao thông trọng điểm, đặc biệt là các tuyến vành đai, vẫn bị vướng về thủ tục và bố trí quỹ đất tái định cư. Thành phố cần giải ngân khoảng 47.842 tỷ đồng trong quý IV để hoàn thành mục tiêu.
Đồng Nai, với kế hoạch vốn 31.926,9 tỷ đồng, cũng chỉ giải ngân được 12.799 tỷ đồng, đạt 40,1% kế hoạch. Nhiều dự án trọng điểm như cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu và Vành đai 3 – TP.HCM vẫn gặp khó khăn do vướng mặt bằng và thiếu vật liệu.
Tương tự, Hưng Yên và Cần Thơ là hai địa phương khác có lượng vốn lớn nhưng tỷ lệ giải ngân thấp. Hưng Yên đã giải ngân được 47,7% kế hoạch, trong khi Cần Thơ chỉ đạt 38,8%. Các dự án chống ngập và xây dựng hạ tầng tại Cần Thơ gặp khó khăn do thiếu vốn và biến động giá vật liệu xây dựng.
Nỗ lực của các địa phương
Trong bối cảnh khó khăn, các địa phương đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp đẩy nhanh tiến độ giải ngân. Tỉnh Hưng Yên đã tăng cường kiểm tra và xử lý chủ đầu tư yếu kém, trong khi Cần Thơ kiến nghị Bộ Tài chính điều chỉnh định mức và cơ chế giá vật liệu để tạo điều kiện cho việc thanh toán.
Bộ Tài chính cũng đã đề xuất 9 nhóm giải pháp trọng tâm nhằm thúc đẩy tiến độ giải ngân, như đẩy mạnh phân cấp, tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý trách nhiệm của các cá nhân liên quan để bảo đảm mục tiêu tăng trưởng kinh tế trên 8% năm 2025.
Tóm lại
Nhiệm vụ giải ngân vốn đầu tư công trong quý IV năm 2025 đòi hỏi sự nỗ lực vượt bậc từ các địa phương. Mỗi đồng vốn được giải ngân là một phần đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế. Nếu không nhanh chóng khắc phục được những khó khăn hiện tại, các địa phương sẽ gặp phải những thách thức lớn trong nỗ lực đạt được mục tiêu tăng trưởng đề ra.
